نقش حقوق مالکیت فکری در امنیت غذایی

امنیت غذایی طبق تعریفی که اجلاس جهانی غذا در سال 1996 بیان داشت، عبارتست از موقعیتی که همه ی انسان ها در همه اوقات دسترسی فیزیکی و اقتصادی به غذای کافی،ایمن و مغذی داشته باشند. از منظر سیاست گذاران، تضمین امنیت غذایی یکی از چالش های عمده درسراسرجهان است.چالش از آنجا ناشی می شود که همانند گذشته نمی توان با زیرکشت بردن زمین های بیش تر به پایداری در تولیدغذا دست یافت.چرا که افزایش جمعیت جهان و رشد شهرنشینی موجب کاهش زمین های زراعی می شود و به منظورتامین غذا و علوفه،ضروری است که بهره وری کشاورزی افزایش یابد.افزایش بازدهی نیز مستلزم راهکارهای مبدعانه و پژوهش محور است که نظام مالکیت فکری این بستر را فراهم می کند.بااین وجود پژوهشگران متعددی معتقدند که حقوق مالکیت فکری درراستای تامین امنیت غذایی بسان شمشیر دولبه عمل می کند.حمایت حقوق مالکیت فکری از حیات درسطح جهانی، پیامدهای بسیاری بر کنترل آینده ی غذای جهان به دنبال دارد و مسائل بسیاری ایجادمی کند.از یک منظر حمایت از حیات به موجب حقوق مالکیت فکری نه تنها از منظر اخلاق،بحث برانگیز است،بلکه درنتیجه ی ترویج یکنواختی و تک کاشتی موجب فرسایش تنوع زیستی، افزایش تمرکز صنعت زراعت و بذر می شود. افزون برآن کشاورزان و پرورش دهندگان خرده پای و میان حال با پیامدهای ویران گری مواجه می شوند و درنتیجه امنیت غذایی به مخاطره می افتد.در مقابل موافقان حمایت قوی از حقوق مالکیت فکری ازجمله اختراعات گونه های حیات بیان می دارند، حمایت از این قبیل اختراعات به منظور برانگیختن ابداع و جبران سرمایه گذاری،ضروری می نماید. بنابراین آثار منفی حمایت حقوق مالکیت فکری درنتیجه ی منافع حاصله از ارقام گیاهی جدید و بهتر خنثی می شود و لذا امنیت غذایی تضمین می شود.درست است که بهبود ابداع کشاورزی در تامین امنیت غذایی،نقش کلیدی دارد،اما تضمین انتشار چنین ابداعاتی خصوصا در کشورهای درحال توسعه نیز به همان اندازه مهم است.اما همیشه این تعادل وجود ندارد.بنابراین پیشنهاد می شود، هر کشوری با لحاظ نیازها و اولویت های خویش،چنین تعادلی را برقرارکند.